برمو فنل بلو (Bromophenol Blue) یکی از رایج‌ترین شناساگرهای اسیدی-بازی در آزمایشگاه‌های شیمی، زیست‌شناسی و بیوشیمی است که به دلیل تغییر رنگ واضح در محدوده‌های خاص pH، در آزمایش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این ترکیب نه‌تنها برای تشخیص pH بلکه برای ردیابی حرکت نمونه‌ها در الکتروفورز ژل آگارز و SDS-PAGE استفاده می‌شود. شرکت حکیم گستر شیمی به عنوان یکی از تأمین‌کنندگان پیشرو در زمینه واردات مواد شیمیایی و آزمایشگاهی، این ترکیب را با بالاترین کیفیت در اختیار محققان و آزمایشگاه‌ها قرار می‌دهد.
برای آشنایی با دیگر ترکیبات پرکاربرد در این حوزه می‌توانید مقاله انواع مواد شیمیایی را نیز مطالعه کنید.
برمو فنل بلو چیست؟ تعریف و ویژگی‌ها
Bromophenol Blue یک رنگ مصنوعی و شناساگر pH از خانواده‌ی تری‌آریل‌متان‌هاست که در pHهای مختلف رنگ‌های متفاوتی دارد:
- در محیط اسیدی (pH زیر 3): رنگ زرد
- در محیط بازی (pH بالای 4.6): رنگ بنفش متمایل به آبی
این تغییر رنگ سریع و چشمگیر، آن را به یکی از مهم‌ترین نشانگرهای بصری تبدیل کرده است. ترکیب شیمیایی آن با داشتن 4 اتم برم در ساختار، موجب افزایش وزن مولکولی و پایداری آن در محیط‌های مختلف می‌شود.
جدول مشخصات فنی برمو فنل بلو
| ویژگی | مقدار |
|---|---|
| نام علمی | Bromophenol Blue |
| فرمول شیمیایی | C₁₉H₁₀Br₄O₅S |
| جرم مولی | ۶۷۱.۹۶ g/mol |
| شکل ظاهری | پودر بلوری بنفش |
| حلالیت | محلول در آب، اتانول، متانول |
| pH تغییر رنگ | 3.0 (زرد) تا 4.6 (بنفش) |
| کاربردها | نشانگر pH، رهگیر در ژل، رنگ‌آمیزی سلول‌ها |
ساختار مولکولی برمو فنل بلو
ساختار شیمیایی این ترکیب از یک هسته‌ی فنل، گروه‌های برم، و یک گروه سولفونات تشکیل شده است. این ساختار به آن خاصیت‌های رنگی و قطبی منحصر به‌فردی می‌دهد که آن را برای استفاده در محیط‌های آبی و قطبی بسیار مناسب می‌سازد.
گروه سولفونات موجود در ساختار باعث افزایش حلالیت آن در آب شده و امکان استفاده در محلول‌های بیولوژیکی را فراهم می‌کند. همچنین، خاصیت آروماتیکی حلقه‌ها به ثبات رنگ و مقاومت در برابر نور کمک می‌کند.
کاربردهای برمو فنل بلو
1. در الکتروفورز ژل
در آزمایش‌هایی مثل SDS-PAGE یا آگارز ژل الکتروفورز، برمو فنل بلو به‌عنوان یک رهگیر رنگی استفاده می‌شود تا محل دقیق حرکت نمونه را در ژل نشان دهد. این ویژگی برای بررسی کیفیت نمونه و تعیین لحظه مناسب توقف جریان الکتریکی اهمیت دارد.
2. شناساگر pH
در بسیاری از واکنش‌های تیتراسیون اسید و باز، این ترکیب به عنوان شناساگر کاربرد دارد. حتی در برخی کیت‌های آزمایشگاهی نیز به صورت آماده استفاده می‌شود. حضور رنگ زرد تا بنفش، تفسیر ساده‌ای از اسیدی یا بازی بودن محیط ارائه می‌دهد.
3. صنایع نساجی و رنگ
به دلیل رنگ آبی خاص خود، از مشتقات برمو فنل بلو در رنگ‌آمیزی منسوجات استفاده می‌شود. این ترکیبات به صورت پایدار روی الیاف طبیعی مانند پنبه یا پشم باقی می‌مانند.
4. رنگ‌آمیزی میکروسکوپی
در رنگ‌آمیزی سلول‌ها و نمونه‌های میکروسکوپی، از این رنگ برای تفکیک ساختارهای خاص استفاده می‌شود. به‌ویژه در رنگ‌آمیزی سیتوپلاسم و هسته سلول‌ها کاربرد دارد.
5. تست‌های بیوشیمیایی
در برخی آزمایش‌ها مثل اندازه‌گیری غلظت پروتئین به روش برادفورد (Bradford Assay)، برمو فنل بلو به‌عنوان معرف ثانویه عمل می‌کند.
6. تست‌های پزشکی و دارویی
از آن در برخی تست‌های تشخیصی برای تعیین اسیدیته یا حضور پروتئین در ادرار استفاده می‌شود.
نکات ایمنی در استفاده از برمو فنل بلو
با وجود کاربردهای گسترده، این ماده باید با احتیاط استفاده شود:
- تماس پوستی و چشمی: از تماس مستقیم با پوست و چشم‌ها جلوگیری شود.
- استنشاق: ذرات پودری آن می‌تواند باعث تحریک مجاری تنفسی شود.
- بلعیدن: در صورت بلعیدن، ممکن است موجب تحریک دستگاه گوارش شود.
- نگهداری: در ظروف دربسته، در محیط خشک و دور از نور مستقیم نگهداری شود.
شرکت حکیم گستر شیمی توصیه می‌کند که هنگام استفاده از هرگونه ماده شیمیایی، اطلاعات ایمنی (MSDS) آن مطالعه و رعایت شود.
تفاوت برمو فنل بلو با سایر شناساگرها
| شناساگر | محدوده pH | رنگ در اسیدی | رنگ در بازی |
| برمو فنل بلو | 3.0 – 4.6 | زرد | بنفش |
| فنول فتالئین | 8.3 – 10 | بی‌رنگ | صورتی |
| متیل اورانژ | 3.1 – 4.4 | قرمز | نارنجی |
| بروموکرزول گرین | 3.8 – 5.4 | زرد | آبی سبز |
منابع خارجی معتبر
برای اطلاعات دقیق‌تر علمی و ایمنی می‌توانید به منابع زیر مراجعه کنید:
سوالات متداول درباره برمو فنل بلو
آیا برمو فنل بلو خطرناک است؟
در مقدارهای کم آزمایشگاهی معمولاً خطر جدی ندارد، اما باید مطابق با اصول ایمنی استفاده شود.
آیا برمو فنل بلو قابل بازیافت است؟
در بیشتر موارد خیر. پس از مصرف در آزمایش، به عنوان پسماند شیمیایی دفع می‌شود.
در چه شرایطی رنگ آن تغییر می‌کند؟
در اثر تغییر pH محلول از محیط اسیدی به بازی و بالعکس.
آیا می‌توان از آن در آزمایشگاه‌های آموزشی استفاده کرد؟
بله، به دلیل ایمنی نسبی و تغییر رنگ واضح، برای آموزش تغییرات pH در مدارس و دانشگاه‌ها کاربرد دارد.
قیمت برمو فنل بلو چقدر است؟
قیمت این ماده بستگی به خلوص، برند تولیدکننده و مقدار بسته‌بندی دارد. شرکت حکیم گستر شیمی این ترکیب را از برندهای معتبری مانند Merck و Sigma-Aldrich تأمین می‌کند.
جمع‌بندی
برمو فنل بلو یکی از شناساگرهای بسیار کاربردی در آزمایشگاه‌های شیمیایی و زیستی است که علاوه بر نمایش تغییرات pH، در فرآیندهای تحقیقاتی مانند الکتروفورز نیز نقش دارد. شناخت دقیق خواص، ساختار و نحوه استفاده ایمن از این ماده به پژوهشگران کمک می‌کند تا بهترین نتایج را در آزمایش‌های خود کسب کنند.
شرکت حکیم گستر شیمی آماده ارائه این ماده به همراه سایر ترکیبات آزمایشگاهی با تضمین کیفیت و قیمت رقابتی است. اگر قصد دارید اطلاعات بیشتری درباره سایر ترکیبات داشته باشید، مقاله [انواع مواد شیمیایی] را از دست ندهید。